DNKP logo
Co powinieneś wiedzieć mając jednoosobową działalność gospodarczą?
Jednoosobowa działalność gospodarcza to jedna z najpopularniejszych form prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Jednoosobową działalność w Polsce prowadzić może osoba pełnoletnia, która jest obywatelem Polski, innego kraju członkowskiego UE lub EOG a także niektóre osoby z innych Państw, jeżeli spełnią określone warunki.
Jednoosobową działalność gospodarczą można zarejestrować w Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej elektronicznie przez stronę www.biznes.gov.pl, listownie lub osobiście w urzędzie miasta lub gminy.
1

Na początku
słowniczek

Przychód - to jest wynagrodzenie za świadczone przez Ciebie usługi lub sprzedane towary. Jeżeli jesteś podatnikiem VAT przychód to kwota netto, czyli ta bez podatku VAT.

Koszty uzyskania przychodu - to wydatki jakie ponosisz związane z Twoją działalnością gospodarczą.

Dochód - dochód to nic innego jak przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu.

2

Podatek
dochodowy

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą w Polsce może wybrać kilka form jej opodatkowania:

Podatek dochodowy opłacany na zasadach ogólnych (skala podatkowa)

To domyślna forma opodatkowania Twojej działalności. W praktyce oznacza to, że jeżeli nie wybierzesz innej formy opodatkowania to Twój podatek dochodowy będzie rozliczany według poniższych zasad.

Dochód od początku rokuDochód od początku roku
do 120 000 zł12% dochodu - 3 600 zł*
powyżej 120 000 zł10 800 zł plus 32% dochodu od nadwyżki ponad 120 000 zł
powyżej 1 000 000 zł10 800 zł plus 32% dochodu od nadwyżki ponad 120 000 zł plus 4% od nadwyżki ponad 1 000 000 zł (tzw. danina solidarnościowa)

* Obliczając wysokość podatku według zasad ogólnych uwzględniamy kwotę zmniejszającą podatek (3 600 zł), która wynosi 12% kwoty wolnej od podatku (30 000 zł).

Kiedy warto skorzystać ze skali podatkowej?

  • kiedy nie uzyskujemy wysokich dochodów (poniżej 120 000 zł rocznie),
  • kiedy rozliczamy się razem z małżonkiem, który nie uzyskuje wysokich dochodów lub nie ma ich wcale,
  • kiedy rozliczamy się jako osoba samotnie wychowująca dziecko,
  • kiedy mamy możliwość skorzystania z ulg podatkowych,

Opodatkowanie na zasadach ogólnych uprawnia do korzystania z wielu ulg i odliczeń podatkowych. W szczególności są to:

  • ulga prorodzinna (tzw. ulga na dziecko)
  • ulga internetowa
  • ulga rehabilitacyjna
  • odliczenie darowizn na cele kultu religijnego oraz na rzecz działalności sportowej, kulturalnej, wspierającej szkolnictwo wyższe i naukę
  • odliczenie z tytułu darowizny krwii
  • ulga na zatrudnienie innowacyjnych pracowników
  • ulga na prototyp
  • ulga na robotyzację
  • ulga na ekspansję lub rozwój
  • ulga na konsolidację
  • ulga na nabycie terminala płatniczego
  • ulga na działalność badawczo-rozwojową
  • ulga IP BOX
  • ­­­odliczenia wpłat na Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego
  • ulga termomodernizacyjna

Podatek liniowy

Tak jak pisaliśmy powyżej domyślną formą opodatkowania Twojej działalności jest podatek opłacany na zasadach ogólny. W momencie zakładania działalności lub na początku każdego nowego roku (do 20-tego dnia miesiąca następnego po miesiącu w którym został osiągnięty pierwszy przychód w danym roku, np. do 20 marca jeżeli pierwszy przychód powstał 5 lutego) możesz zmienić formę opodatkowania. Jeśli wybierzesz podatek liniowy Twoje dochody będą opodatkowane stawką 19% niezależnie od ich wysokości.

Oczywiście należy również pamiętać o daninie solidarnościowej, która wystąpi jeżeli Twoje dochody będą wyższe niż 1 000 000,00 zł (4% daniny od nadwyżki).

Kiedy warto skorzystać z podatku liniowego?

  • kiedy Twoje dochody przewyższają kwotę 210 000 zł rocznie
  • kiedy nie posiadasz małżonka z którym możesz się rozliczyć lub małżonek zarabia na podobnie wysokim poziomie

Nie możesz wybrać podatku liniowego jeżeli świadczysz usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy. Dotyczy to usług które są tożsame z tymi które były wykonywane na umowie o pracę. Usługi te nie mogą być wykonywane w tym samym roku podatkowym.

Przy wyborze podatku liniowego również można skorzystać z ulg i darowizn jednak jest ich znacznie mniej niż w przypadku opodatkowania na zasadach ogólnych. Takimi ulgami są między innymi:

  • ulga badawczo-rozwojowej
  • ulga IP BOX
  • ulga termomodernizacyjnej
  • ulga na zatrudnienie innowacyjnych pracowników
  • ulga na prototyp
  • ulga na robotyzację
  • ulga na ekspansję/ rozwój
  • ulga na konsolidację
  • ulga na nabycie terminala płatniczego
  • odliczenia na rzecz działalności sportowej, kulturalnej, wspierającej szkolnictwo wyższe i naukę
  • odliczenia wpłat na Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego
  • odliczenia darowizn przekazanych na cele kształcenia zawodowego publicznym szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe

Dodatkową zaletą podatku płaconego liniowo jest to, że mamy prawo uwzględnić w kosztach prowadzonej działalności lub przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy składki zdrowotne zapłacone do ZUS w danym roku podatkowym do wysokości 8 700,00 zł w jednym roku.

Zryczałtowany podatek dochodowy

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to uproszczona forma opodatkowania przychodu. Stawki ryczałtu zależą od rodzaju prowadzonej działalności i wynoszą od 2% do 17%.

Przy obliczaniu podatku nie uwzględniamy kosztów uzyskania przychodów. To korzystna forma opodatkowania dla tych, którzy nie ponoszą wysokich kosztów prowadzonej działalności.

Z ryczałtu nie możemy skorzystać jeśli:

  • świadczymy usługi na rzecz byłego pracodawcy,
  • w poprzednim roku podatkowym przekroczyliśmy 2 miliony euro przychodu (pomniejszonego o kwalifikowalne odliczenia),
  • opłacamy w tym samym roku podatek w formie karty podatkowej,
  • korzystamy z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego,
  • osiągamy w całości bądź części przychody z prowadzenia apteki,
  • osiągamy w całości bądź części przychody z działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych,
  • osiągamy w całości bądź części przychody z działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych,
  • wytwarzamy wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym – z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.

Z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych warto skorzystać gdy nie mamy dużych kosztów uzyskania przychodu i możemy skorzystać z niższych stawek ryczałtu np. stawki 3% lub 8,5%

3

Płatności
gotówkowe

Do końca 2023 roku, przedsiębiorców obowiązuje limit płatności gotówką, który wynosi 15 000 zł. Oznacza to, że każda faktura zapłacona do innego przedsiębiorcy gotówką na kwotę transakcji wyższą niż 15 000,00 zł nie będzie kosztem podatkowym firmy.

Limit ten dotyczy całej transakcji, więc jeśli suma zaliczek lub płatności ratalnych jest wyższa lub równa niż 15 000,00 zł zakup taki powinien zostać zapłacony przelewem.

Od stycznia 2024 roku limit ten będzie wynosił 8 000,00 zł. Dodatkowo od stycznia 2024 roku będzie obowiązywał również limit transakcji gotówkowej pomiędzy kontrahentem a konsumentem (osobą fizyczną, która nie ma działalności gospodarczej), ten limit będzie wynosił 20 000  zł.

4

Biała lista
podatników

Biała lista podatników VAT to inaczej Wykaz podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, niezarejestrowanych oraz wykreślonych i przywróconych do rejestru VAT lub Wykaz podatników VAT prowadzony przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej (KAS).

Rejestr możecie znaleźć w wyszukiwarce Ministerstwa Finansów.

Rejestr udostępniony przez Ministerstwo Finansów zawiera zestaw informacji na temat firm (zarówno spółek jak i jednoosobowych działalności gospodarczych) w Polsce. Najważniejsze z nich to:

  • numery rachunków bankowych podatnika
  • informację o rejestracji do podatku VAT (razem z datą rejestracji)
  • informację o wyrejestrowaniu danego podatnika z VAT (z datą wyrejestrowania)

W zasadzie najważniejsza jest ta pierwsza informacja. Jest ona o tyle ważna, że wszystkie płatności powyżej 15 000,00 zł muszą być dokonywane na rachunek bankowy widoczny na białej liście. Jeżeli dokonacie płatności za fakturę na rachunek bankowy inny niż ten, który widnieje na stronie Ministerstwa Finansów, to faktury tej nie będzie można zaksięgować jako koszt uzyskania przychodu oraz odliczyć od niej podatku VAT. Dlatego też za każdym razem trzeba sprawdzać rachunek bankowy kontrahenta przed dokonaniem przelewu.

5

Mechanizm
podzielonej płatności

Mechanizm podzielonej płatności polega na zapłacie za fakturę na dwa różne konta bankowe, kwoty netto na rachunek bankowy widniejący na białej liście, a kwoty VAT na specjalny rachunek VAT danego podatnika w tym samym banku. Rachunek ten jest rachunkiem technicznym, do którego podatnik ma ograniczony dostęp. My, jako wykonujący przelew nie musimy znać numeru rachunku VAT, przelew ten jest dokonywany przez nasz bank automatycznie w momencie kiedy wskażemy, że chcemy wykonać przelew z opcją mechanizmu podzielonej płatności.

Mechanizm podzielonej płatności stosuje się wyłącznie do transakcji dokonywanych przelewem w złotych polskich na rzecz innych podatników VAT.

Od 1 listopada 2019 r. MPP jest obowiązkowy dla faktur powyżej 15 000 zł brutto, które dotyczą tzw. towarów i usług wrażliwych określonych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, między innymi:

  • komputery, telefony, telewizory, konsole do gier, drukarki, aparaty fotograficzne
  • wyroby stalowe, pręty, rury, druty, złoto, cynk, miedź, aluminium, odpady, surowce wtórne, złom
  • usługi budowlane (szeroko rozumiane) – bez względu na status sprzedawcy czy fakt odsprzedaży takich usług,
  • części i akcesoria do pojazdów silnikowych
  • benzyny silnikowe, oleje napędowe
  • węgiel, koks, brykiet

W przypadku pozostałych transakcji MPP pozostaje dobrowolny, natomiast zapłata mechanizmem podzielonej płatności zwalnia nas z tzw. solidarnej odpowiedzialności za podatek VAT widniejący na fakturze.

6

Ulga na
złe długi

Jeżeli jesteś podatnikiem VAT i nie uzyskałeś zapłaty za fakturę sprzedaży od swojego kontrahenta w ciągu 90 dni od daty zapłaty widniejącej na fakturze lub w umowie możesz skorzystać z ulgi na złe długi. Ulga na złe długi umożliwia odzyskanie podatku VAT zapłaconego do Urzędu Skarbowego. Oczywiście nie musisz tego robić, jako sprzedawca możesz z tego mechanizmu skorzystać dobrowolnie.

Jeżeli jesteś nabywcą i nie zapłaciłeś faktury zakupu w ciągu 90 dni od daty zapłaty widniejącej na fakturze lub w umowie musisz nas o tym poinformować, ponieważ my również musimy zastosować ulgę na złe długi to znaczy doliczyć podatek VAT, który był przez Ciebie wcześniej odliczony. W przypadku nabywcy zastosowanie ulgi na złe długi jest obowiązkowe a nie dobrowolne.

7

Składki ZUS
przy działalności gospodarczej

Wysokość opłacanych składek ZUS zależy od wielu czynników. Są one zależne miedzy innymi od tego, czy:

  • zaczynasz prowadzenie swojej działalności gospodarczej i nigdy wcześniej żadnej nie prowadziłeś,
  • wznawiasz swoją działalność gospodarczą
  • osiągasz niskie przychody i możesz skorzystać z tzw. Małego ZUS Plus,
  • dochodzi u Ciebie do zbiegu tytułów ubezpieczeń, np. pracujesz na etat i prowadzisz działalność gospodarczą.

Ulga na start

Jeżeli masz prawo do ulgi na start, to możesz przez pierwsze 6 miesięcy opłacać tylko składkę zdrowotną.

Prawo do ulgi masz kiedy rozpoczynasz pierwszą działalność gospodarczą lub rozpoczynasz działalność po przerwie trwającej dłużej niż 60 miesięcy i nie wykonujesz pracy dla swojego poprzedniego pracodawcy,

Ulga ta ma charakter dobrowolny, co oznacza, że jeśli chcemy być objęci ubezpieczeniami społecznymi to mamy prawo nie skorzystać z ulgi.

W związku z tym, że w okresie korzystania z ulgi na rozpoczęcie działalności gospodarczej nie podlegasz ubezpieczeniom społecznym, nie masz prawa do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego (np. zasiłek chorobowy), wypadkowego (np. świadczenie rehabilitacyjne). Okres, w którym nie opłacasz składek na ubezpieczenie emerytalne, również nie zostanie uwzględniony przy ustalaniu prawa do emerytury i nie spowoduje zwiększenia jej wysokości.

Preferencyjne składki ZUS

Po półrocznym okresie korzystania z ulgi na start (lub od razu jeżeli z ulgi nie chcesz korzystać) przejdziesz na tzw. preferencyjne składki ZUS, czyli swego rodzaju ulga dla przedsiębiorców, których działalność jest krótsza niż 2 lata.

W ciągu 24 miesięcy korzystania z preferencyjnych składek ZUS możesz opłacać niższe składki na ubezpieczenia społeczne. Podstawa do wyliczeń preferencyjnych składek ZUS wynosi minimum 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Co ważne, preferencja dotyczy wyłącznie składek na ubezpieczenia społeczne.

Mały ZUS

Istnieje jeszcze jedna preferencja. Jest to preferencja dla tych działalności gospodarczych, których przychody nie przekroczyły w poprzednim roku podatkowym 120 000 zł (lub proporcji tej kwoty jeżeli działalność nie była prowadzona przez cały rok podatkowy).

Mały ZUS Plus jest rozwiązaniem kiedy nasze przychody nie przekraczają 120 tys zł i prowadziliśmy działalność gospodarczą w poprzednim roku kalendarzowym przez nie mniej niż 60 dni kalendarzowych.

Mały ZUS dotyczy preferencji w opłacaniu tylko składek na ubezpieczenia społeczne. Nie obejmuje składki zdrowotnej, którą musimy zapłacić w pełnej wysokości.

Niższe składki na ubezpieczenia społeczne możemy płacićmaksymalnie przez 36 miesięcy w ciągu kolejnych 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej.

Standardowe składki ZUS

Po 24 lub 30 miesiącach prowadzenia działalności, jeśli skończyły Ci się wszystkie preferencje będziesz opłacać standardowe składki ZUS, chyba że, możesz skorzystać z Małego ZUSu Plus.

Standardowe składki ZUS są zależne od prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia dlatego też w każdym roku są inne.

Składki zdrowotne

Od 2022 roku nastąpiła duża zmiana w opłacaniu składki zdrowotnej. Do końca 2021 roku składka zdrowotna była opłacana w ryczałtowej wysokości. Od 1 stycznia 2022 roku składka zdrowotna jest obliczana w różny sposób w zależności od wyboru formy opodatkowania. I tak składka zdrowotna wynosi, dla przedsiębiorców rozliczających się na:

  • zasadach ogólnych - 9% dochodu
  • podatku liniowym - 4,9% dochodu
  • ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych - wysokość składki zdrowotnej jest uzależniona od wysokości dochodów, przedsiębiorca rozliczający się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych może trafić w jeden z następujących progów:
    • Przychód do 60 000 zł - 9% od kwoty 60% przeciętnego wynagrodzenia
    • Od 60 000 zł do 300 000 zł - 9% od kwoty 100% przeciętnego wynagrodzenia
    • Powyżej 300 000 zł - 9% od kwoty 180% przeciętnego wynagrodzenia
8

Podatek
VAT

Podstawowymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT są m.in. dostawy towarów i świadczenie usług uznawane za dokonane w Polsce. W niektórych sytuacjach opodatkowaniu mogą podlegać również nieodpłatne dostawy towarów lub świadczenie usług.

VAT jest podatkiem pośrednim, który płacisz niezależnie od podatku dochodowego PIT.

Opodatkowane VAT są m.in: sprzedaż towarów i usług w Polsce, eksport i import towarów, WNT i WDT.

Stawki VAT

Główne stawki VAT mające zastosowanie do dostaw lokalnych w Polsce są następujące:

  • 23% - podstawowa stawka VAT
  • 8% - obniżona stawka VAT - dotyczy dostaw niektórych środków spożywczych, produktów medycznych, usług restauracyjnych i hotelowych oraz dostaw objętych polityką budownictwa społecznego
  • 5% - obniżona stawka VAT - stosowana do dostaw niektórych artykułów spożywczych (np. pieczywo, nabiał, mięso), niektórych rodzajów książek drukowanych
  • 0% - zerowa stawka VAT - stosowana m.in. do dostaw niektórych statków i samolotów, usług związanych z transportem lotniczym i morskim, usług transportu międzynarodowego, usług związanych z importem i eksportem towarów

Podatnicy VAT

Podatników VAT możemy podzielić na:

  • Podatników VAT czynnych - płacących podatek VAT, prowadzących ewidencję sprzedaży i zakupów VAT, obowiązkowo wystawiających faktury,
  • Podatnik VAT zwolnionych - korzystających ze zwolnienia podmiotowego (ze względu na niski limit sprzedaży do 200 000 zł) lub ze zwolnienia przedmiotowego (dokonujących wyłącznie sprzedaż zwolnioną z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT), prowadzących ewidencję uproszczoną, wystawiających faktury ze stawką ZW na żądanie nabywców

Nie wszyscy podatnicy mogą skorzystać ze zwolnienia podmiotowego w VAT, istnieje szereg czynności, które z podatku VAT nie mogą być zwolnione nawet jeżeli Twoja sprzedaż nie przekracza 200 000 zł, takimi usługami są np.

  • Usługi doradcze
  • Usługi prawnicze
  • Sprzedaż części do pojazdów samochodowych i motocykli
  • Sprzedaż na odległość preparatów kosmetycznych
  • Sprzedaż na odległość komputerów, wyrobów elektronicznych, wyrobów elektrycznych.

Przedsiębiorcy zarejestrowani do podatku VAT mogą wyróżnić dwa rodzaje podatku VAT:

  • Podatek należny - podatek VAT od sprzedaży, który przedsiębiorca musi zapłacić do urzędu skarbowego
  • Podatek naliczony - podatek VAT od zakupu, który przedsiębiorca może odjąć od podatku należnego płatnego do urzędu skarbowego

Odliczenie i zwrot VAT

Podatnicy mogą obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy zakupie towarów i usług, pod warunkiem, że zakupy te są związane ze sprzedażą opodatkowaną VAT.

Istnieje bezwarunkowe wyłączenie odliczenia VAT od między innymi usług restauracyjnych i noclegowych.

Ograniczenia w odliczaniu podatku naliczonego dotyczą wydatków na zakup (w tym leasing) i eksploatację samochodów osobowych, a także paliwa - zasadniczo możliwe jest odliczenie 50% podatku naliczonego. Możemy odliczyć 100% VAT, ale musimy udowodnić, że samochód jest wykorzystywany wyłącznie do celów służbowych i zgłosić ten fakt do urzędu skarbowego.

Nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym można przenieść na następne lata lub wystąpić o jej zwrócić. Zwrot, co do zasady dokonywany jest w ciągu 60 dni od daty złożenia deklaracji VAT.

W przypadku braku sprzedaży opodatkowanej podatnik może ubiegać się o zwrot podatku w terminie 180 dni od dnia złożenia deklaracji VAT.

Zwrot podatku wypłacany jest na rachunek bankowy wskazany przez podatnika.

Handel międzynarodowy

Dostawa towarów

Podatnicy VAT sprzedający towary nabywcom w państwach członkowskich UE mogą stosować stawkę 0% VAT i traktować transakcje jako wewnątrzunijną dostawę towarów. Warunkiem zastosowania stawki zerowej jest zgromadzenie dokumentów potwierdzających, że towary zostały wysłane (przez sprzedawcę lub przez nabywcę) do nabywcy w innym państwie członkowskim UE.

Stawka 0% VAT ma również zastosowanie do eksportu towarów, który ma miejsce, gdy towary są wysyłane z Polski poza terytorium UE. Wysyłka może być dokonana przez sprzedawcę (eksport bezpośredni) lub przez nabywcę (eksport pośredni). Aby zastosować stawkę 0% VAT należy uzyskać dokumenty celne potwierdzające, że towary opuściły terytorium UE.

Świadczenie usług

Polskie regulacje w zakresie świadczenia usług są zgodne z podobnymi regulacjami stosowanymi w innych państwach członkowskich UE.

W przypadku usług świadczonych pomiędzy podatnikami (B2B), którzy mają siedzibę w innych krajach, podstawowym miejscem opodatkowania jest kraj w którym znajduje się siedziba podmiotu nabywającego usługę (oczywiście istnieje bardzo dużo wyjątków od tej reguły). W takim przypadku musimy poinformować nabywcę o tym, że jest to transakcja z tzw. odwrotnym obciążeniem. Informację tę wpisujemy na fakturze i stosujemy stawkę podatkową "np." (oznacza to, że ta transakcja nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce).

Inaczej jest w przypadku usług świadczonych przez podatnika na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem (B2C) - w tym przypadku kluczowe jest miejsce prowadzenia działalności gospodarczej przez usługodawcę.

VAT-UE

Podatnicy zamierzający dokonywać transakcji wewnątrzwspólnotowych są zobowiązani do zarejestrowania się w urzędzie skarbowym jako podatnik VAT UE. Po rejestracji otrzymają oni tzw. Numer VAT UE. W tym przypadku krajowy numer identyfikacji podatkowej jest poprzedzony dwuliterowym oznaczeniem państwa członkowskiego UE. W przypadku polskich podatników jest to numer NIP poprzedzony literą PL.

Należymy do:KIBR
DNKP
Kontakt:
biuro@dnkp.pl
tel.: +48 533 440 448
Biuro:
pn-pt: 8:00 - 16:00
Pasaż Pokoyhof, Brama C, 1p.
ul. Świętego Antoniego 2-4
50-073 Wrocław, PL
© DNKP, wszystkie
prawa zastrzeżone
mapa